2005 yılında yasal düzenlemeler tamamlanırsa ipoteğe dayalı, kira öder gibi konut sahibi olmayı sağlayan "Mortgage" sistemi devreye girecek.
Mortgage
olarak bilinen
"ipotek bankacılığı" sistemiyle kira öder gibi ev sahibi olma modeli, 2005 yılında Türkiye'de de hayata geçecek. Türkiye'de nüfusun ancak yarısı konut sahibi. Banka kredisiyle konut sahibi olma oranını ise ancak yüzde 3'lerde.
Türk Dil Kurumu (TDK), ''tutu, ipotek, rehin'' anlamına gelen ve son günlerde sıkça kullanılan ''mortgage'' kelimesi yerine
''tutulu satış''ı önerdi.
Mortgage sistemine göre;-Vatandaş önce ödeme gücüne göre bir daire bulacak.
-Dairenin değerinin yüzde 25'i cebinde olacak. Kalan tutar için kredi talep edecek. İleride bu peşinat için de kredi alınabilecek.
-Ev kredisi talep eden, taksitleri ödeyememe ihtimaline karşın sigorta yaptıracak. Aynı zamanda hayat sigortası da yaptıracak.
-Evin değeri belirlendikten sonra banka verdiği uzun vadeli kredi karşılığında evi ipotek alacak.
-Vatandaş, örneğin 100 milyarlık daire için müteahhide 25 milyar ödeyecek, geri kalanı mortgage kuruluşuna borçlanacak.
-Satın alınan daire için Doğal Afet Sigortası yaptırılacak.
-Bankalar aldıkları ipoteği, İpotek Finans Kuruluşu'na (İFK) devredecek.
-Bunun için İFK kurulacak. İFK'nın yüzde 49'u devlet (kamu bankaları ve TOKİ), yüzde 51'i özel sektöre (yerli ve yabancı bankalar ya da özel finans kuruluşları) ait olacak.
-İFK, stokunda yeralan ipotekleri menkul kıymete dönüştürecek. İpotek fon katılma belgesi,varlığa dayalı menkul kıymet veya borç senedi ihraç edecek. Bu yolla yeni fon yaratarak yeni kredilere kaynak sağlayacak.
Mortgage'ın avantajları:-Mevcut kira bedeli kadar aylık taksitlerle 20-30 yılda ev sahibi olunacak.
-Sisteme dahil olacak konutta depreme dayanıklı olma şartı aranacak. Güven artacak.
-Sistemle emlak piyasası düzene girecek. Ev fiyatları belli bir marjda artacak.